Tinh dầu thiên nhiên là sản phẩm chiết xuất từ thực vật, chứa hoạt chất thơm có tác dụng hỗ trợ thư giãn, cải thiện giấc ngủ, giúp thông mũi hay kháng khuẩn nhẹ. Tuy nhiên, việc sử dụng tinh dầu cho trẻ em – đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ dưới 5 tuổi – cần hết sức thận trọng. Một số loại tinh dầu dù có nguồn gốc tự nhiên nhưng nếu dùng sai cách có thể gây kích ứng da, khó thở, hoặc thậm chí ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ nhỏ.

1/ Tinh dầu và tác dụng tiềm năng với trẻ em

Nghiên cứu từ Johns Hopkins Medicine cho biết, một số tinh dầu như oải hương (lavender), khuynh diệp (eucalyptus radiata – loại dịu nhẹ), tràm gió (cajeput) hay cam ngọt (sweet orange) có thể hỗ trợ làm dịu tinh thần, cải thiện giấc ngủ và giúp giảm nghẹt mũi nhẹ khi sử dụng đúng liều lượng [1].

Ngoài ra, theo Hiệp hội Liệu pháp Hương thơm Quốc tế (International Federation of Aromatherapists – IFA), tinh dầu khi được sử dụng qua phương pháp khuếch tán trong không khí với nồng độ thấp có thể tạo cảm giác dễ chịu, hỗ trợ vệ sinh không khí và giảm nguy cơ lây lan một số mầm bệnh qua đường hô hấp [2].

2/ Những rủi ro khi sử dụng tinh dầu sai cách

Trẻ em có làn da mỏng, dễ hấp thu các hoạt chất, đồng thời hệ hô hấp và thần kinh còn chưa hoàn thiện, do đó dễ bị ảnh hưởng bởi các chất bay hơi mạnh như tinh dầu.

Theo American Academy of Pediatrics (AAP), các rủi ro thường gặp khi dùng tinh dầu sai cách cho trẻ nhỏ gồm:

– Kích ứng da hoặc phỏng nhẹ khi dùng trực tiếp hoặc pha loãng không đúng tỷ lệ.

– Khó thở, co thắt phế quản nếu hít phải tinh dầu mạnh hoặc xông phòng với nồng độ cao.

– Ngộ độc khi trẻ nuốt phải tinh dầu, thậm chí với lượng rất nhỏ.

Một số tinh dầu tuyệt đối không nên dùng cho trẻ dưới 2 tuổi như: bạc hà, hương thảo, nhục đậu khấu, húng quế, vì có thể ảnh hưởng đến thần kinh trung ương hoặc gây co giật [3].

3/ Hướng dẫn sử dụng tinh dầu an toàn cho trẻ

Để sử dụng tinh dầu đúng cách cho trẻ em, cha mẹ cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

– Chỉ dùng các loại tinh dầu phù hợp cho độ tuổi trẻ, có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn y tế hoặc liệu pháp hương thơm (therapeutic grade).

– Không bao giờ dùng tinh dầu nguyên chất trực tiếp trên da trẻ.

– Không xông tinh dầu liên tục. Khuếch tán trong phòng kín nên giới hạn từ 15–30 phút, và luôn đảm bảo có thông khí tốt.

– Tránh bôi tinh dầu gần mặt, mũi hoặc tay trẻ.

– Không nhỏ tinh dầu vào gối, khăn quấn, hay bôi vào mũi trẻ.

4/ Khi nào nên ngưng sử dụng và đi khám?

Ngưng ngay việc sử dụng tinh dầu nếu trẻ có dấu hiệu như:

– Da mẩn đỏ, phát ban sau khi bôi tinh dầu.

– Trẻ ho sặc, thở khò khè, thở nhanh hoặc bất thường sau khi xông.

– Buồn nôn, nôn ói, chóng mặt hoặc bất tỉnh (dù hiếm).

Trong những trường hợp này, cần rửa sạch vùng da bị ảnh hưởng, đưa trẻ ra nơi thoáng khí và đến cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra.

Kết luận

Tinh dầu có thể là công cụ hỗ trợ hữu ích trong việc chăm sóc trẻ nhỏ nếu được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, an toàn phải luôn là yếu tố đặt lên hàng đầu. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc bác sĩ nhi khoa trước khi dùng tinh dầu cho trẻ, và luôn quan sát phản ứng của con khi thử bất kỳ sản phẩm mới nào.

Tài liệu tham khảo:

[1] Johns Hopkins Medicine. “Essential Oils: Are They Safe for Children?”

[2] International Federation of Aromatherapists (IFA). “Guidelines on the Safe Use of Essential Oils in Children.”

[3] American Academy of Pediatrics (AAP). “Complementary and Integrative Approaches for Children.”