Việc chuẩn bị mang thai không chỉ là chăm sóc dinh dưỡng hay theo dõi chu kỳ rụng trứng, mà còn bao gồm việc tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Một số bệnh truyền nhiễm có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu mắc phải trong thai kỳ, như sảy thai, dị tật bẩm sinh, sinh non hoặc thậm chí tử vong thai nhi. Vì vậy, tiêm phòng trước khi mang thai là một bước quan trọng trong kế hoạch làm mẹ an toàn và chủ động.

VÌ SAO CẦN TIÊM PHÒNG TRƯỚC KHI MANG THAI?

Trong thai kỳ, hệ miễn dịch của người mẹ có xu hướng suy giảm tự nhiên để bảo vệ thai nhi – vốn được coi là “dị vật” của cơ thể. Điều này khiến phụ nữ mang thai dễ mắc bệnh hơn và dễ gặp biến chứng nặng. Mặt khác, một số loại vaccine (đặc biệt là vaccine sống) không được khuyến cáo sử dụng trong thai kỳ, do đó cần được tiêm trước khi mang thai ít nhất vài tuần.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), việc tiêm chủng đầy đủ trước mang thai có thể giúp mẹ tránh khỏi những bệnh nguy hiểm như rubella, thủy đậu, viêm gan B… đồng thời tạo kháng thể truyền sang con, bảo vệ bé trong những tháng đầu đời [1].

NHỮNG LOẠI VACCINE NÊN TIÊM TRƯỚC KHI MANG THAI

Dưới đây là các loại vaccine được khuyến nghị tiêm trước khi có thai, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và CDC:

1/ Rubella (sởi – quai bị – rubella / MMR):

Rubella nếu mắc trong 3 tháng đầu thai kỳ có thể gây dị tật bẩm sinh nặng nề cho thai nhi như điếc, mù, tim bẩm sinh. Nên tiêm vaccine MMR ít nhất 1 tháng trước khi mang thai.

2/ Thủy đậu:

Bệnh thủy đậu ở phụ nữ mang thai có thể gây viêm phổi nặng, sinh non hoặc hội chứng thủy đậu bẩm sinh ở thai nhi. Nếu chưa từng bị hoặc chưa tiêm, cần tiêm 2 mũi cách nhau 4–8 tuần và tránh mang thai trong vòng 1 tháng sau mũi cuối.

3/ Viêm gan B:

Phụ nữ nhiễm viêm gan B có thể truyền virus cho con trong quá trình sinh. Nếu chưa có kháng thể, nên tiêm đủ 3 mũi theo lịch 0 – 1 – 6 tháng.

4/ Cúm mùa:

Dù có thể tiêm trong thai kỳ, nhưng tiêm trước khi mang thai giúp giảm nguy cơ bệnh nặng và các biến chứng như sảy thai hoặc sinh non nếu lỡ mắc cúm trong lúc mang thai.

5/ Uốn ván – bạch hầu – ho gà (Tdap):

Nên được tiêm ít nhất 1 liều trước thai kỳ nếu chưa tiêm gần đây. Đặc biệt quan trọng để ngăn ngừa ho gà sơ sinh – một bệnh có thể gây tử vong ở trẻ dưới 2 tháng tuổi.

LƯU Ý KHI TIÊM CHỦNG CHUẨN BỊ MANG THAI

Cần kiểm tra kháng thể (xét nghiệm máu) để xác định bạn đã có miễn dịch với các bệnh như rubella, thủy đậu hay viêm gan B hay chưa.

Tham khảo ý kiến bác sĩ sản phụ khoa hoặc bác sĩ tiêm chủng trước khi lên lịch tiêm.

Không nên mang thai trong khoảng thời gian được khuyến cáo sau tiêm một số loại vaccine sống như MMR hoặc thủy đậu.

Nếu phát hiện mang thai sau khi tiêm vaccine sống, cần báo ngay với bác sĩ để được theo dõi sát, dù rủi ro thường khá thấp.

KẾT LUẬN

Tiêm chủng trước mang thai là một hành động đơn giản nhưng mang lại lợi ích lâu dài cho cả mẹ và bé. Đây là một phần thiết yếu trong chăm sóc tiền sản, giúp người mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh và giảm thiểu những nguy cơ không đáng có cho trẻ sơ sinh.

Tài liệu tham khảo:

[1] Centers for Disease Control and Prevention (CDC). “Vaccines Before Pregnancy.” https://www.cdc.gov/preconception/planning.html

[2] World Health Organization (WHO). “Immunization for women of reproductive age.”

[3] American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). “Immunization and Pregnancy.”